Projekt „Dobre praktyki dla wzmacniania bioróżnorodności i aktywnej ochrony muraw galmanowych rejonu śląsko - krakowskiego BioGalmany”
Marzanka pagórkowa Asperula cynanchica L.  

 

Rodzina botaniczna: Marzanowate (Rubiaceae)

 

Z kłączy wyrastają liczne łodygi kwiatowe, a także liczne pędy płonne. Łodygi wzniesione albo podnoszące się 15-50 cm wysokie, 4-kańciaste, z wyraźnymi krawędziami, gładkie albo pokryte u dołu bardzo krótkimi szczecinkami, mniej lub więcej rozgałęzione, odgałęzienia boczne dochodzą czasem do znacznej długości. Liście zwykle po 4 w okółku, w najwyższych okółkach małe eliptyczne albo odwrotnie jajowate, na szczycie zaostrzone, stojące bardzo blisko siebie, w czasie kwitnienia uschnięte. Liście leżące wyżej są równowąskie, często nierównej długości, na szczycie ostre, na brzegu podwinięte, gładkie lub pokryte maleńkimi szczecinkami. Od spodu dobrze widoczny główny nerw. Dwa liście w najwyższych okółkach bywają  większe a dwa znacznie mniejsze. Kwiaty zebrane w luźne kwiatostany. Korona jasno lub ciemnoróżowa, 4 – dzielna, lejkowata ok 3 cm długa o łatkach krótko zaostrzonych, z zewnątrz pokryta ± krótkimi szczecinkami. Owoc to rozłupka do 15 mm długa, pokryta gęsto dość wysokimi brodawkami. Roślina po zasuszeniu pozostaje zielona.

 

Kwitnie od czerwca do września. Roślina owadopylna i samopylna.

 

Rozsiewa się głównie przez autochorię (samosiewność), a także: anemochorię (wiatrosiewność), endozoochorię i epizoochorię (zwierzęcosiewność).

 

Siedliska, które zajmuje to skały, suche wzgórza, zbocza miedze, widne zarośla i brzegi lasów. Preferuje stanowiska słoneczne i siedliska zasobne w wapń.

 

Posiada liczne stanowiska na południu kraju. Wyżyna Małopolska, Wyżyna Śląska, na Lubelszczyźnie, także w Karpatach i Sudetach. Bardzo rzadko na niżu.

 

Źródła informacji:

Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M. 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin kwiatowych i paprotników Polski. Polish Academy of Sciences. W. Szafer Institute of Botany, Kraków: pp. 442.

Pawłowski B. (red.). 1963. Flora Polski. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. Tom X. PWN, Warszawa-Kraków.

Pladias. Database of the Czech flora and vegetation. www.pladias.cz

Rutkowski L. 1998. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wydaw. Naukowe PWN. Warszawa. 812 s.

Zając A., Zając M. (red.). 2001. Distribution Atlas of Vascular Plants in Poland. Nakładem Pracowni Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki UJ, Kraków, ss. XII + 716.