Projekt „Dobre praktyki dla wzmacniania bioróżnorodności i aktywnej ochrony muraw galmanowych rejonu śląsko - krakowskiego BioGalmany”
Gorysz pagórkowy Peucedanum oreoselinum (L.) Moench

fortografia: Monika Jędrzejczyk-Korycińska

 

fotografia: Agata Kloczkowska

 

fotografia: Beata Babczyńska-Sendek

 

fortografia: Monika Jędrzejczyk-Korycińska

 

Rodzina botaniczna: Selerowate (Apiaceae)

 

Bylina, żywozielona. Łodyga 20-100 cm wysoka, pełna, obła, kreskowana, w górze bruzdowana i nieco gałęzista. Czasem czerwono nabiegła, naga lub trochę w dole owłosiona. Liście w zarysie trójkątne, odziomkowe do 40 cm długie, do 15 cm szerokie, 2-3 krotnie pierzaste. Odcinki 1 i 2 rzędu na ogonkach zgiętych kolankowato, odstających. Odcinki ostatniego rzędu pierzasto wrębne lub podzielone, o łatkach lancetowato lub odwrotnie jajowatoklinowatych, brzegiem szorstkich, zakończonych białawym ostrzem. Dolne liście długoogonkowe, górne mniej podzielone. Baldachy duże, wielopromieniowe (10-25), o szypułkach od wewnątrz owłosionych. Płatki białe lub czerwonawe, tępo czworoboczne lub prawie okrągłe, na szczycie wycięte i opatrzone łatką do wewnątrz zgiętą. Owoce szeroko eliptyczne lub szeroko odwrotnie jajowate, 4-8 mm długie. Owocki o trzech żebrach grzbietowych nitkowatych i 2 brzeżnych oskrzydlonych.

 

Kwitnie od czerwca do września. Roślina owadopylna.

 

Rozsiewa się głównie przez autochorię (samosiewność), a także: anemochorię (wiatrosiewność), endozoochorię i epizoochorię (zwierzęcosiewność).

 

Siedliska, na których występuje to suche łąki, zbocza, zarośla, świetliste lasy.

 

Roślina częsta na niżu, bardzo rzadko występuje w niższych położeniach górskich.

 

Źródła informacji:

Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M. 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin kwiatowych i paprotników Polski. Polish Academy of Sciences. W. Szafer Institute of Botany, Kraków: pp. 442.

Pladias. Database of the Czech flora and vegetation. www.pladias.cz

Rutkowski L. 1998. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wydaw. Naukowe PWN. Warszawa. 812 s.

Szafer W., Pawłowski B. A. (red.). 1960. Flora Polski. Rośliny naczyniowe. Tom IX. IB PAN, Kraków.

Zając A., Zając M. (red.). 2001. Distribution Atlas of Vascular Plants in Poland. Nakładem Pracowni Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki UJ, Kraków, ss. XII + 716.