Projekt „Dobre praktyki dla wzmacniania bioróżnorodności i aktywnej ochrony muraw galmanowych rejonu śląsko - krakowskiego BioGalmany”
Świetlik wyprężony Euphrasia stricta D.Wolff ex J. F. Lehm. 

fotografia: Adam Rostański

 

Rodzina botaniczna: Zarazowate (Orobanchaceae)

 

Roślina jednoroczna, półpasożyt. Łodyga wyprostowana 5-50 cm wysoka, barwy fioletowej, dość gęsto owłosiona krótkimi włoskami. Rozgałęziona, o gałęziach ustawionych pod ostrym kątem do osi głównej. Liście nagie lub bardzo skąpo owłosione krótkimi szczecinkami, zakończone ostrymi ząbkami (dolne liście 1-2 pary, górne 3-5 par ząbków). Przysadki szersze od liści, po wyschnięciu czerniejące, o silnie uwydatnionych, lśniących nerwach i brzegach. Kielich rurkowato dzwonkowaty, nagi lub z niewielką domieszką krótkich szczeciniastych włosków. Korona 6-10 mm długa, z zewnątrz owłosiona, bladofioletowa lub biaława z nieco ciemniejszą wargą górną i obrzeżeniem wargi dolnej, z żółtą plamą w gardzieli i ciemno fioletowymi nerwami, o wardze górnej z brzegami wywiniętymi ku górze i ząbkowanymi. Łatka środkowa szeroko trójkątna, płytko wycięta. Owocem jest torebka, 4-5 mm długa, wąsko klinowata, w części górnej owłosiona krótkimi szczecinkami.

 

Kwitnie od lipca do października. Roślina owadopylna i samopylna.

 

Rozsiewa się głównie przez anemochorię (wiatrosiewność), autochorię (samosiewność),  endozoochorię i epizoochorię (zwierzęcosiewność). Prawdopodobnie również też przez myrmekochorię (mrówkosiewność).

 

Siedliska, które zajmuje to suche stoki, pastwiska, widne lasy, zarośla oraz przydroża.

 

Gatunek częsty na terenie całego kraju.

 

Źródła informacji:

Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M. 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin kwiatowych i paprotników Polski. Polish Academy of Sciences. W. Szafer Institute of Botany, Kraków: pp. 442.

Pawłowski B. (red.). 1967. Flora Polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. Tom XI. PWN, Warszawa-Kraków.

Pladias. Database of the Czech flora and vegetation. www.pladias.cz

Rutkowski L. 1998. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wydaw. Naukowe PWN. Warszawa. 812 s.

Zając A., Zając M. (red.). 2001. Distribution Atlas of Vascular Plants in Poland. Nakładem Pracowni Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki UJ, Kraków, ss. XII + 716.